Vô minh vì thiên vị (bias)

Ai cũng có cho mình sự thiên vị trong cuộc sống.  Người thì thiên vị niềm vui, người thì sắc đẹp, người thì tiền bạc, người thì nguyên tắc. Khi chúng ta thiên vi, suy nghĩ chúng ta không thể thẳng thật mà bị uốn cong theo sự thiên vị của chúng ta.

Chẳng hạn bạn thiên vị niềm vui nên những gì không vui bạn sẽ không muốn nghĩ đến. Cuộc sống này nếu chỉ nhìn vào điều vui mà không dám nhìn vào điều không vui thì bạn chỉ nhìn đời bằng nửa con mắt. Có lên phải có xuống, có ở trên thì mới có ở dưới, có hi vọng thì phải có thất vọng. Trong những cảm xúc không vui đó chứa đựng những sự thật đầy giá trị về bản thân mình mà bạn không hề hay biết. 

Vui là một kiểu thiên vị. Ngoài ra, còn có nhiều kiểu thiên vị khác cũng làm chúng ta không thể nhìn thẳng vào vấn đề.

Câu chuyện của...

Cam vừa mới tốt nghiệp đại học nhưng đã làm nhân viên tại một công ty công nghệ được 6 tháng. Trong giai đoạn cuộc đời này, Cam thường xuyên cảm thấy mông lung về tương con đường sự nghiệp. Cam cũng không hiểu rõ bản thân mình thực sự mạnh gì, có hiểu một số điểm mạnh đi chăng nữa thì cũng không biết cách tận dụng nó ra sao. Thường sau mỗi lần không hoàn thành công việc mà sếp giao, Cam lại tự đặt câu hỏi khó về bản thân. Điều này làm Cam cảm thấy đôi chút khó chịu.

Cam là một người thiên vị sự tích cực. Cam giải quyết mọi vấn đề bằng niềm vui. Mỗi lần như thế, Cam lại tìm đến rượu và chất kích thích để tâm trạng của mình tốt lên tức thời. Đồng thời, Cam tự nhủ với bản thân một cách lạc quan duy ý chí rằng: “Mấy câu hỏi về tương lai chắc cũng chẳng quan trọng. Đi thì sẽ tự tới thôi!”. Quay lại công việc, Cam lại phải đối mặt với những vấn đề cũ. Như một vòng lặp, Cam tiếp tục tìm đến rượu và chất kích thích khác. Cam không bao giờ muốn công nhận cảm xúc tiêu cực tồn tại. Cuộc sống của Cam cứ tiếp diễn như thế. Không biết đến tận bây giờ Cam đã tìm được hướng đi cho mình hay chưa.

Người sống thiên vị, không dám nhìn nhận bản thân một cách trung dung, thì sẽ đắm chìm trong sự thiên vị một cách vô minh. Thường, bạn sẽ lảng tránh sự thật và tìm đến niềm vui tức thời, tìm đến rượu, tìm đến tình dục và tìm đến những thú tiêu khiển. Con người ta càng thiên vị thì càng muốn bảo vệ sự thiên vị đó đến cùng.